بررسی پویایی و حیات صورخیال در شعر متنبی (با تکیه بر دو عنصر رنگ و صدا)

در تجزیه سطوح سبکی هر شاعر، رنگ، یکی از عناصر مهم مربوط به صورخیال است که افکار و عواطف وی را از سویی و موضوع و درونمایه اثر را از سوی دیگر به هم مربوط می سازد. شاعر همچون نقاش، پیکرتراش و آهنگسازی است که با هنر شعر تصاویر ذهنی خود را به نمایش می گذارد. دیوان متنبی به مثابه یک اثری ادبی معروف، مشحون از انواع صورت پردازی ها است؛ تصویرهایی که از صور شنیدنی، دیدنی، بوییدنی، لمس کردنی، چشیدنی و متحرک نشات می گیرند. در این میان، رنگ در بیشتر موضوعات شعری متنبی دیده می شود و کاربرد آن دلالت بر حالت نفسانی و درونی شاعر دارد. وی به نقش و جایگاه رنگ در ایجاد حرکت و حیات تصاویر خود توجه فراوان داشته است. او در اشعارش توجه وافری به دو رنگ سیاه و سفید دارد و هرکدام از این رنگها را گاه برای عشق، پاکی و آرامش گاه برای حزن و اندوه و خوف بکار می برد و در بیشتر این حالات بین این دو رنگ برای ایجاد ترکیبات هنری زیبا تقارن ایجاد کرده است. وی در تصاویر شاعرانه خود از رنگ های سبز و قرمز و زرد نیز غافل نمانده است و این رنگ ها را بیشتر در قلمرو عادی و مادی به کار برده است. متنبی برای مجسم ساختن بهتر محسوسات و ایجاد حرکت و حیات در تصاویر خود، تنها به کاربرد رنگ ها بسنده نکرده است بلکه به آفرینش تصویرهایی که از رهگذر شنیدن احساس می شوند نیز پرداخته است؛ یعنی در پی صداهای پیرامون رفته و گفتگوی خویش با دیگران ، شیهه اسب و همهمه ی سپاهیان، صدای پرش تیرها و چکاچک شمشیرها، صدای باد و رعد، صدای آب را به تصویر کشیده و از این رهگذر شعر خود را کامل نموده است تا مخاطب نیز واقعیتهای دنیای ذهن و تجارب شعری وی را بهتر درک کند.